Elektrische aandrijving of toch nog diesel?

Net als de hele maatschappij staat de landbouw aan de vooravond van een energietransitie. Fossiele brandstoffen zullen plaatsmaken voor schone brandstoffen en aandrijving door hernieuwbare energie. De meeste trekkerfabrikanten zijn druk bezig met de ontwikkeling van schone motoren en elektrische aandrijvingen. Wie zich erin verdiept, komt erachter dat deze transitie geen ‘noodzakelijk kwaad’ hoeft te zijn, maar ondernemers ook kansen biedt.

De eerste elektrische trekkers in serieproductie zijn inmiddels al een tijdje verkrijgbaar, maar het aanbod beperkt zich tot de compacttrekkers. Deze trekkers lenen zich bij uitstek voor elektrificatie: de energiebehoefte is beperkt, waardoor ze met een relatief kleine accu toch een redelijke tijd kunnen werken. Voor het slepen van een paardenbak, frezen in een kas of werken met een smalle wiedeg zijn immers geen zware elektromotoren nodig met tientallen kW’s en bijbehorende accupakketten. Voorbeelden van merken die op basis van een standaardtrekker een elektrische versie hebben gebouwd zijn Knegt, Farmtrac, Rigitrac en recent introduceerde Kubota nog een LXe 261 op basis van de LX-serie.

Hoewel de accutechniek nog in de kinderschoenen staat zullen elektrische trekkers vroeg of laat terrein gaan winnen. En bij aanbestedingen en het werk in gebouwen biedt een elektrische trekker een zeer groot voordeel. Geen wonder dat er al door verschillende bedrijven standaardtrekkers worden omgebouwd tot een exemplaar op elektriciteit. Als de aantallen toenemen, zullen de kosten van een elektrische trekker flink gaan dalen.

Voordelen voor mens en klimaat

Een elektrische trekker biedt een aantal voordelen. Zo is een elektrische trekker aanzienlijk stiller dan één op brandstof en, als de trekker niet is uitgerust met een cabine, hoeft de chauffeur minder snel naar gehoorbescherming te grijpen. Bovendien produceert een elektrische trekker geen uitlaatgassen (emissieloos). Volgens de letter van wet mogen in gebouwen alleen nog maar elektrische voertuigen rondrijden. Chauffeurs en andere werknemers hebben daardoor geen last van de uitstoot van CO2-uitstoot en schadelijke stikstofoxiden (NOx).

Door gebruik te maken van zelfopgewekte energie – bijvoorbeeld van zonnepanelen of een kleine windmolen – is de prijs van een ‘volle tank’ laag en is de opgewekte energie klimaatneutraal.

Technische voordelen

Technisch gezien zitten er ook een hoop voordelen aan een elektrische aandrijving. Zo vraagt een elektrische aandrijving weinig onderhoud en er is geen olie nodig om het werk te kunnen doen. Dit scheelt aanzienlijk in de kosten en het leidt ertoe dat de trekker minder vaak naar de dealer hoeft voor onderhoud of reparaties. Het afvoeren van vervuilde motorolie behoort tot het verleden.

Verder kan een elektromotor al bij lage toeren zijn maximale koppel leveren en bovendien is de motor volledig traploos regelbaar. Door in de toekomst gebruik te gaan maken van wielmotoren wordt versnellingsbak overbodig, wat de efficiëntie ten goede komt – minder draaiende delen betekent immers minder verlies – en extra plaats kan bieden voor de inbouw van accu’s. Bovendien kan praktisch elke snelheid gereden worden zonder tussenkomst van een versnellingsbak. Machines die nu nog aftakasaangedreven zijn kunnen in de toekomst voorzien worden van een eigen aandrijving die direct gevoed wordt vanaf de trekkeraccu. Ook hier scheelt dat aanzienlijk veel overbrengingen en dus potentieel verlies van energie.

Tot slot is de verwachting dat elektrische voertuigen een hogere restwaarde hebben doordat de vraag alleen maar toe zal nemen en omdat elektrische auto’s en heftrucks hebben bewezen dat accudegradatie in de praktijk meevalt. Bovendien zal de restwaarde van trekkers op fossiele brandstoffen dalen doordat die mondjesmaat uitgefaseerd zullen worden.

Nadelen elektrische trekker

Natuurlijk zitten er niet alleen maar voordelen aan een elektrische trekker. Doordat de techniek voor de landbouw nog in de kinderschoenen staat is de techniek in verhouding prijzig. Bovendien zijn de meeste werktuigen op de markt geschikt om ook met een standaardtrekker te gebruiken en daardoor nog niet de meest efficiënte aandrijving zonder onnodige extra overbrengingen. Maar als de vraag daarnaar stijgt zullen verschillende werktuigfabrikanten op de vraag inspelen.

Verder is accutechniek relatief zwaar in verhouding tot een verbrandingsmotor in combinatie met een brandstoftank. Doordat het ‘bijtanken’ van actieradius – opladen van de accu – nog relatief lang duurt zullen grotere trekkers en toepassingen waar een grote actieradius voor nodig is voorlopig nog met trekkers op fossiele brandstoffen gebeuren.

Hoewel een elektrische trekker minder onderhoud vraagt kan je als gebruiker minder zelf repareren aan de trekker. Doordat er vaak met hoogspanning gewerkt wordt kan niet zomaar Jan en alleman aan de trekker sleutelen. Dit moet door gespecialiseerd geschoolde monteurs gebeuren.

Veel van de genoemde nadelen zullen op termijn verdwijnen of sterk verbeteren doordat accutechniek is ingeburgerd en bij elke technische vooruitgang de gebruiksvriendelijkheid en veelzijdigheid stukje bij beetje verbeteren.